De Kunst van het Waarnemen

Als wij naar iets kijken, wat zien we dan? Zien we het ding zoals het van zichzelf is? Zien we het in al zijn facetten? Of wordt onze waarneming beperkt door de grenzen van ons kenvermogen en de kracht van onze overtuigingen. Misschien moeten we meer op ons gevoel vertrouwen als we een verschijnsel willen leren kennen. En daar komt kunst in het spel.

Kunst gaat over hoe je geraakt wordt door dingen, over de indruk die iets op je maakt, over ontroering en expressie. In de uitdrukking ontstaat het kunstwerk. Het kunstwerk zelf is geen exacte kopie van het origineel, maar een uitdrukking van de indruk die het ding op jou gemaakt heeft. Het ding speelt dus zelf ook een rol in de waarneming.

Kritik der reinen Vernunft

Zodra je je bezighoudt met dit onderwerp kun je niet om de filosofie van Kant en Husserl, en de kunst van het expressionisme en impressionisme heen. Kant stelt in Kritik der Reinen Vernunft dat het ding zelf of Ding-an-sich een kracht uitoefent op ons kenvermogen. Hij begreep deze kracht in de sfeer van het opkomend mechanisch wereldbeeld van zijn tijd als vorm van oorzakelijkheid.

Ik denk dat we meer in de sfeer van ontroering moeten denken dan aan oorzakelijkheid. Als een ding mij raakt is er weliswaar een kracht die op mij inwerkt, maar het is niet zo dat die kracht op elk individu hetzelfde effect heeft. Er is geen sprake van oorzakelijkheid in natuurkundig opzicht, maar van een inhoudelijke beroering in sensuele zin.

Workshop

In mijn workshop laat ik de deelnemers de samenhang ervaren van kunst en filosofie. Aan de hand van werken van onder andere Van Gogh, Mondriaan, Claus, Monet, Kirchner, Kandinsky en Appel laat ik zien hoe kunst ons toegang kan verschaffen tot de dingen zelf. Daarbij maken we ook een kort uitstapje naar de literatuur van Baudelaire en Rimbaud.

Ik verzorg de workshop op 11, 18 en 25 maart ook voor Kunstenhuis Idea. Aanmelding daarvoor kan via hun eigen website.

Kijk op https://kunstenhuisidea.nl/cursus/19487/kunst-en-filosofie-de-kunst-van-het-waarnemen. 

Bedrijven die geïnteresseerd zijn in een inspirerende workshop als onderdeel voor hun strategie-dag, kunnen direct contact met mij opnemen via 06 20145403. Ik kan op maat een speciale sessie samenstellen van 2 tot 4 uur.